Điều gì tại nên một nhà lãnh đạo tuyệt vời? Để tìm kiếm câu trả lời, chúng tôi đã thực hiện 1 cuộc nghiên cứu với 195 nhà lãnh đạo của 30 tổ chức toàn cầu trên 15 quốc gia. Và dưới đây là những điều chúng tôi rút ra.

Thể hiện được phẩm chất đạo đức của mình và tạo cho người khác cảm giác an toàn

Điều này bao gồm 2 trong 3 đức tính được đánh giá cao nhất: tiêu chuẩn cao về đạo đức (67%) và thể hiện rõ sự kì vọng (56%).

Tóm lại, những khái niệm này nói về việc tạo nên một môi trường an toàn và tin tưởng dành cho người khác. Một người lãnh đạo với phẩm chất đạo đức tốt luôn cam kết tạo sự công bằng, truyền đi một thông điệp rằng cả họ và nhân viên sẽ tôn trọng tuyệt đối quy tắc khi làm việc. Tương tự như vậy, khi các nhà lãnh đạo thể hiện sự kì vọng rõ ràng, họ đảm bảo rằng các nhân viên luôn nhân được sự đối xử như nhau. Trong một môi trường lao động tốt, các nhân viên có thể thư giãn đầu óc, tham gia các hoạt động xã hội, nâng cao sự sáng tạo.

Khoa học thần kinh đã chứng thực điều này. Khi hạch hạnh nhân phản ứng với 1 mối nguy hiểm đe dọa tới sự an toàn của chúng ta, động mạch sẽ cứng lại và dày lên để đưa 1 lương máu lớn tới tay chân của chúng ta để chuẩn bị cho phản ứng chiến đấu hoặc phòng vệ. Trong trạng thái này, chức năng điều hành của vỏ não sẽ bị ảnh hưởng, ức chế sự sáng tạo. Từ góc độ khoa học thần kinh, việc làm người khác cảm thấy an toàn là phẩm chất quan trọng nhất của một nhà lãnh đạo.

Thế nhưng làm cách nào để thực hiện điều này? Trên thực tế, nó thể hiện qua cách  hành xử sao cho phù hợp với giá trị của bạn. Nếu bạn cảm thấy quyết định đưa ra mâu thuẫn với quy tắc của mình hoặc bạn cố gắng đưa ra các lí do cho hành động ấy mặc dù bạn vẫn cảm thấy khó chịu, bạn có thể cần phải kết nối chúng với các giá trị cốt lõi của bạn. Hãy tưởng tượng về đám tang và điều mọi người sẽ nói trong điếu văm. Đó có phải là những gì bạn muốn nghe? Nghĩ về điều đó sẽ giúp bạn có được cảm giác rõ rằng hơn về những gì quan trọng đối với bạn, qua đó hướng bạn tới việc đưa ra quyết định hợp lí nhất.

Để tăng cảm giác an toàn, việc giao tiếp của bạn nên tập trung vào mục đích làm người khác cảm thấy thoải mái. Một cách đẻ thực hiện điều này là xác định và vô hiệu hóa những kết quả không tốt ngay từ khi bắt đầu. Ví dụ, bạn có thể cố gắng nói về việc một dự án đang bị thực hiện sai hướng: “Tôi không cố đổ lỗi cho anh. Tôi chỉ muốn hiểu những gì đã xảy ra.”

Trao quyền cho người khác tự tổ chức

Cung cấp chỉ dẫn rõ ràng trong khi cho phép nhân viên tổ chức thời gian làm việc theo cách của họ được cho là một cho những yếu tố quan trọng của một nhà lãnh đạo giỏi.

Không có lãnh đạo nào có thể tự mình làm tất cả mọi việc. Vì vậy, việc trao quyền hạn cho những người nắm rõ nhất bước đi tiếp theo để họ lên kế hoạch thực hiện là cực kì quan trọng.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc trao quyền cho một đội ngũ sẽ giúp công việc hiệu quả hơn, cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng, cho thấy mức độ cao hơn của sự hài lòng trong công việc và sự cam kết dành cho công ty.Và tất nhiên có nhiều nhà lãnh đạo cảm thấy khó khăn khi để nhân viên tự tổ chức. Họ tin rằng quyền lực là một trò chơi có tổng bằng không, họ không cho phép bất kì ai mắc lỗi,và họ sợ phải đối mặt với những hậu quả tiêu cực từ quyết định của cấp dưới.

Để vượt qua nỗi sợ từ bỏ quyền lực, bạn nên bắt đầu bằng cách nâng cao nhận thức về sự căng thẳng phát sinh khi bạn cảm thấy vị trí của mình đang bị thách thức. Như đã thảo luận ở trên, các mối đe dọa sẽ kích hoạt phản ứng chiến đấu hoặc đóng băng ở hạch. Tin tốt là chúng ta có thể rèn luyện cơ thể để có được sự thư giãn thay vì phản ứng phòng vệ khi căng thẳng lên cao. Hãy thử tách tình hình hiện tại ra khỏi quá khứ, chia sẽ điều bạn sợ nhất với người khác thay vì cố gắng tự kiểm soát, và hãy nhớ rằng việc cho người khác quyền hạn là 1 cách tốt để gia tăng tầm ảnh hưởng, điều làm tăng sức mạnh theo thời gian.

Thúc đẩy sự kết nối

Những người lãnh đạo “giao tiếp thường xuyên và công khai” và “tạo nên cảm giác thành công hay thất bại cùng nhau” sẽ tạo ra nền tảng vững chắc để xây dựng 1 tập thể mạnh.

Loài người chúng ta luôn mong kết nối và cảm giác được thuộc về đâu đó. Từ quan điểm tiến hóa, điều này là cực kì quan trọng bởi lẽ nó cải thiện cơ hội của chúng ta trong việc sinh tồn ở thế giới đầy những kẻ săn mồi. Nghiên cứu cho thấy cảm giác kết nối cũng có thể ảnh hưởng đến năng suất và cảm xúc hạnh phúc. Ví dụ, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng cảm xúc có thể lan truyền  tại nơi làm việc: Nhân viên cảm thấy mệt mỏi chỉ bằng cách quan sát sự khó chịu giữa các đồng nghiệp.

Từ góc độ khoa học thần kinh, tạo mối liên kết là điều phải làm quan trọng thứ hai của nhà lãnh đạo. Một khi chúng ta cảm thấy an toàn thì chúng ta cũng phải cảm thấy được quan tâm, điều đó sẽ giải phóng toàn bộ tiềm năng của vỏ não trước trán.

Có một số cách đơn giản để thúc đẩy sự gắn kết giữa các nhân viên: Nở nụ cười với họ, gọi họ bằng tên, nhớ sở thích và tên các thành viên trong gia đình họ. Hãy chú ý tập trung khi nói chuyện với họ, và đặc trưng của từng người trong nhóm. Sử dụng một bài hát, khẩu hiệu, biểu tượng để tạo nên nét riêng của nhóm cũng có thể tăng cường cảm giác kết nối này.

Cho thấy sự cởi mở với những ý tưởng mới và khuyến khích tổ chức học tập.

Điều gì làm "linh hoạt để thay đổi ý kiến", "cởi mở với những ý tưởng mới và cách tiếp cận", và "đảm bảo việc thử nghiệm và sai sót không bị trừng phạt" có điểm chung? Nếu một nhà lãnh đạo có những thế mạnh này, họ khuyến khích việc học tập; nếu không, họ có nguy cơ bóp nghẹt nó.

Thừa nhận chúng ta sai là 1 điều không dễ dàng. Một lần nữa, những tác động tiêu cực của stress lên chức năng não bộ là một phần nguyên nhân - trong trường hợp này nó cản trở việc học tập. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy rằng làm giảm lưu lượng máu đến não của chúng ta khi có cảm giác bị đe dọa sẽ làm giảm tầm nhìn ngoại vi, vì vậy chúng ta có thể đối phó với các nguy cơ trước mắt. Ví dụ, người ta đã quan sát thấy tầm nhìn ngoại vi của vận động viên giảm đáng kể trước khi thi đấu.

Để khuyến khích việc học tập giữa các nhân viên, đầu tiên các nhà lãnh đạo phải đảm bảo rằng họ sẵn sàng cởi mở để học hỏi (và thay đổi tất nhiên)chính bản thân mình. Cố gắng tiếp cận các cuộc thảo luận giải quyết vấn đề mà không có một kết quả cụ thể. Chưa phán xét cho đến khi tất cả mọi người đều đưa ra ý kiến, và cho mọi người biết rằng tất cả những ý tưởng sẽ đều được xem xét. Khối lượng các ý tưởng đa dạng sẽ xuất hiện nhiều hơn.

Học hỏi từ thất bại là 1 điều cần thiết, nhưng việc không ngừng theo đuổi mục đích cũng có thể khuyến khích người nhân viên nắm lấy cơ hội. Để giải sự xung đột này, các nhà lãnh đạo phải tạo ra văn hóa hỗ trợ rủi ro. Một cách để làm điều này là sử dụng các thí nghiệm cho phép những thất bại nhỏ có thể xảy ra và yêu cầu thông tin phản hồi nhanh chóng. Điều này sẽ cung cấp một nền tảng để nhân viên học hỏi từ những sai lầm của nhau.

Đảm bảo sự phát triển của nhân viên

Đức tính cuối cùng mà một nhà lãnh đạo tốt cần có đó là “ cam kết đào tạo liên tục " và "giúp nhân viên có thể phát thành một nhà lãnh đạo thế hệ tiếp theo".

Tất cả các sinh vật sống có một nhu cầu bẩm sinh để lại bản sao của gen. Họ tối đa hóa cơ hội con cháu họ của sự thành công của việc nuôi dưỡng và dạy họ. Đổi lại, những ngày kết thúc nhận cảm thấy một cảm giác biết ơn và lòng trung thành. Hãy nghĩ đến những người mà bạn biết ơn nhất - cha mẹ, thầy cô, bạn bè, người cố vấn. Rất có thể là, họ đã chăm sóc cho bạn hay dạy bạn điều gì đó quan trọng.

Tất cả các sinh vật sống có một nhu cầu bẩm sinh là nuôi dưỡng và dạy dỗ các thế hệ sau. Đổi lại, chúng sẽ nhận được cảm giác biết ơn và lòng trung thành. Trong cuộc sống, hãy nghĩ đến những người mà bạn biết ơn nhất - cha mẹ, thầy cô, bạn bè, người cố vấn. Rất có thể họ đã chăm sóc, dạy cho bạn điều gì đó quan trọng.

Khi các nhà lãnh đạo cam kết đảm bảo cho sự phát triển của cấp dưới, nhân viên sẽ có động lực để đền đáp lại, bày tỏ lòng biết ơn và lòng trung thành của họ bằng cách sẵn sàng cống hiến nhiều hơn. Trong khi đó, quản lý nhân viên thông qua việc tạo ra cho họ sự sợ hãi, căng thẳng sẽ làm suy yếu chức năng của não nhiều hơn, khiến chất lượng công việc là rất khác nhau không thể sánh bằng khi chúng ta đánh giá cao, tôn trọng họ. Nếu bạn muốn truyền cảm hứng tốt nhất cho nhóm của bạn thì hãy ủng hộ, đảm bảo sự thăng tiến, và tài trợ cho các dự án quan trọng của họ.

Những điều trên là thách thức lớn đối với các nhà lãnh đạo do phản ứng tự nhiên có trong mỗi con người. Nhưng với sự thay đổi trong quan điểm khi đánh giá sự việc, chúng ta hoàn toàn có những cơ hội rất lớn để cải thiện hiệu suất của nhân viên bằng chính cách bằng phẩm chất lãnh đạo của mình.

Thu Thủy

Lược dịch theo Harvard Business Review

Vietnam Report